Jordy Wijnmaalen

Als een eigenaar van een bestaande woning de spouwmuren wil isoleren, moet hij eerst voldoende ecologisch onderzoek laten doen om vast te stellen of er vleermuizen in deze muren kunnen zitten. Dat is de uitkomst van een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (‘Afdeling’) in een zaak tussen een isolatiebedrijf uit Best en het college van gedeputeerde staten van Utrecht (ABRS 2 augustus 2023, ECLI:NL:RVS:2023:2969). Het gevolg van de uitspraak is dat de uitvoering van het Nationaal Isolatieprogramma om 2,5 miljoen woningen met een laag energielabel te isoleren hoogstwaarschijnlijk vertraging op zal lopen. 

Uitspraken waarin de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: 'Afdeling') oordeelt dat het college van burgemeester en wethouders (hierna: 'college') een taxatierapport niet aan zijn besluit ten grondslag had mogen leggen vanwege een gebrek aan de zijde van de deskundige, zijn schaars. Op de aanvrager - van bijvoorbeeld planschade - rust de bewijslast indien hij de omvang van de schade, het causale verband tussen de schade en de schadeoorzaak en de gestelde schade bestrijdt (ABRS 28 september 2016, ECLI:NL:RVS:2016:2582, r.o. 8.4). Het uitgangspunt is dat het college in beginsel van de taxatie van een onafhankelijke en onpartijdige deskundige mag uitgaan. Het is dus veelal lastig voor de aanvrager om te stellen dat een taxatierapport onjuist is. De uitzondering op dit uitgangspunt is wanneer er concrete aanknopingspunten voor twijfel aan de juistheid of volledigheid van het rapport naar voren zijn gebracht. Het komt regelmatig voor dat appellanten de vereiste concrete aanknopingspunten voor twijfel zoeken in een gebrekkige deskundigheid van de adviseur. Dergelijke klachten worden echter nauwelijks gehonoreerd. De Afdeling omzeilt namelijk de beoordeling van de deskundigheid vaak door van bepaalde adviesinstanties zonder nadere motivering aan te nemen dat zij zijn aan te merken als ‘onafhankelijke deskundigen’ op het gebied van schade (zie noot S. Schuite bij de uitspraak ABRS 28 december 2022, ECLI:NL:RVS:2022:3983).

De bouwsector is hard geraakt door de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State ("Afdeling") van 29 mei 2019 waarin het PAS als basis voor vergunningverlening is vernietigd. Deze uitspraak heeft ertoe geleid dat bij elk afzonderlijk bouwproject moet worden beoordeeld of toestemming op grond van de Wet natuurbescherming nodig is. Dit leidt tot veel vertraging in de vergunningtrajecten (omdat dergelijke onderzoeken tijd veel tijd kosten) en daarmee ook tot vertraging in de bouw van woningen, infrastructuur en energieprojecten. Het Kabinet dacht daarop een 'quick fix' of 'geitenpaadje' te hebben bedacht, de zogenaamde partiële bouwvrijstelling. Die is gisteren in de Porthos-uitspraak vernietigd door de Afdeling, met als gevolg:  - De bouwwereld gaat terug naar de 'oude' spelregels (per project alle stikstofuitstoot beoordelen), - Nog niet afgeronde bouwprojecten en nog niet vergunde projecten lopen een risico, en- Nieuwe projecten zullen vertraagd of niet tot stand komen omdat nieuwe beoordelingen moeten worden gemaakt.  In deze blog gaan wij in op de uitspraak en bovengenoemde gevolgen voor de praktijk.

Voor koeien die én in de stal én in de wei staan is één gezamenlijke natuurvergunning nodig. Om die te kunnen verlenen, moet duidelijk zijn dat de stikstofuitstoot van de koeien in de stal én van de koeien in de wei samen geen negatieve gevolgen heeft voor beschermde natuur. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (‘Afdeling’) heeft in haar recente uitspraak van 12 oktober 2022 (ECLI:NL:RVS:2022:2874) bepaald dat het weiden van koeien geen negatieve gevolgen voor de natuur heeft als de toename van stikstofuitstoot van koeien in de wei weggestreept kan worden tegen een afname van de stikstofuitstoot door minder stalmest wordt uitgereden. In de uitspraak legt de Afdeling uit hoe provincies de stikstofuitstoot van koeien in de wei kunnen beoordelen bij de aanvraag van natuurvergunningen. Daar was tot nu toe veel onduidelijkheid over. Daarnaast heeft de Afdeling opnieuw een streep gehaald door een emissiearm stalsysteem, namelijk door stalsysteem A1.23. In deze blog zullen wij zowel ingaan op de uitstoot van stikstof (emissie) uit een emissiearm stalsysteem dat voor de melkveehouderij is ontwikkeld (A1.23) en over de uitstoot van stikstof van melkkoeien die in de wei staan.

Het is voor een gemeente niet eenvoudig om na inwerkingtreding van de Omgevingswet (“Ow”) de bestaande planologische regels in het tijdelijke deel van het omgevingsplan te wijzigen. Artikel 22.6 lid 1 van de Ow bepaalt namelijk dat de bestaande planologische regels in het omgevingsplan alleen 'alle tegelijk' kunnen vervallen. Dit artikel staat in de weg aan het per locatie laten vervallen van een deel van de regels uit het tijdelijke deel van het omgevingsplan. Dat betekent dat het niet mogelijk is om een deel van de regels bij besluit uit de regeling te schrappen of te wijzigen. De wetgever is dan ook met een creatieve juridische oplossing – de voorrangsregel - gekomen om te voorkomen dat bij iedere planologische wijziging, alle bestaande planologische regels van een bepaalde locatie vervallen. In deze blog zullen wij deze voorrangsregel bespreken. Alvorens de voorrangsregel wordt behandeld, zullen wij echter allereerst de vraag behandelen waarom het na de inwerkingtreding van de Ow praktisch onmogelijk wordt om het oude bestemmingsplan (het tijdelijk deel van het omgevingsplan) gewijzigd vast te stellen.