De ontwikkeling en bouw van grootschalige distributiecentra in Nederland stuit zowel nationaal als op provinciaal niveau op steeds meer weerstand.

Momenteel wordt op nationaal niveau gewerkt aan een beleidslijn om nieuwe grootschalige distributiecentra op ‘ongewenste plekken’ te voorkomen. Op provinciaal niveau heeft de provincie Noord-Brabant het voortouw genomen door begin 2023 een voorbereidingsbesluit in te voeren. In het voorbereidingsbesluit is bijvoorbeeld als randvoorwaarde opgenomen dat stakeholders (projectontwikkelaars, bedrijven en andere gebruikers) onder andere in gesprek dienen te treden met de provincie en desbetreffende gemeente om de uitbreidingsmogelijkheden van XXL-distributie te inventariseren.

In de provincie Limburg is “Grip op grootschalige bedrijvigheid” ook een veelvoorkomend onderwerp. Zo hebben de Provinciale Staten van Limburg al restricties gesteld aan de komst van logistieke projecten groter dan 50.000 vierkante meter. Dat kan in Limburg alleen nog bij wijze van uitzondering en onder heel strikte voorwaarden. De verwachting is dat meer provincies op korte termijn zullen volgen.

Momenteel is er nog sprake van een transitiefase. De beleidslijn en interprovinciale samenwerking hebben als doel het adequaat laten functioneren van bedrijventerreinenbeleid en ongewenste overloopeffecten te vermijden (waterbedeffect). Dit houdt in dat selectief beleid in de ene provincie het gevolg kan hebben dat er in de andere provincie een extra distributiecentrum komt. Het voorbereidingsbesluit van de provincie Noord-Brabant is hier een reactie op. Het is een restrictieve maatregel waardoor alle (toekomstige) vergunningsaanvragen en andere plannen worden aangehouden. Door het  ‘on hold’ zetten, kan – in dit geval – de provincie Noord-Brabant de aanvragen en plannen in een later stadium aan de hand van de tegen die tijd verwezenlijkte beleidslijn beoordelen. De provincie wil hiermee voorkomen dat er nu nog snel allerlei vergunningaanvragen onder het oude beleid worden gedaan en goedgekeurd.

Een interessant punt waar tot nu toe nog geen eenduidig beleid over bekend is, is de omvang in hectare die zal worden gehanteerd voor een XXL-distributiecentrum. Grootschaligheid wordt tot nu toe de ene keer vanaf drie hectare aangehouden en de andere keer vanaf vijf hectare.

In ieder geval zal met de beleidslijn een selectief clusterbeleid per provincie worden beoogd. Op die manier wordt actiever gestuurd op de vestigingsmogelijkheden van (X)XL logistiek. Er worden hierbij een aantal grootschalige distributielocaties in de provincie aangewezen. Vervolgens worden intakegesprekken gevoerd met partijen die een nieuwe distributiecentrum willen vestigen. Tijdens deze gesprekken zullen een aantal randvoorwaarden worden besproken:

• Bijdragen aan de economische en ruimtelijke kwaliteit (waarde toevoegen en (energie)transities aanjagen;
• Rekening houden met mobiliteitseffecten; en
• Streven naar zorgvuldig ruimtegebruik, het behoud van openheid van landschap

Hiermee wordt beoogd te voorkomen dat logistieke bedrijven niets zullen toevoegen aan de lokale economie maar wordt de noodzaak van de komst van (X)XL distributiecentra wel erkend.

De landelijke beleidslijn ‘Grip op grootschalige bedrijfsvestigingen’ werd op zijn vroegst in het laatste kwartaal van 2023 verwacht. Margreet Verwaal, senior beleidsmedewerker Ruimte bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft laten weten om tijdens de Summit Logistieke Hotspots 2023 op woensdag 29 november in Venlo een update te geven. Wordt dus vervolgd.