De rechtspositie van de zieke werknemer is maatschappelijk actueel. Dit blijkt onder meer uit een conceptwetsvoorstel dat van 13 oktober t/m 24 november 2023 ter internetconsultatie heeft gelegen. Dit conceptwetsvoorstel beoogt het mogelijk te maken dat re-integratie van een zieke werknemer in het eerste spoor na één jaar wordt afgesloten.
De huidige situatie
De werkgever heeft voor een periode van (tenminste) twee jaar re-integratieverplichtingen. Gedurende deze periode is een loondoorbetalingsverplichting van toepassing en geldt een opzegverbod van de arbeidsovereenkomst. De re-integratieverplichtingen van de werkgever zijn primair gericht op de re-integratie in het eerste spoor. Dit betreft de mogelijkheid dat de zieke werknemer terugkeert bij zijn of haar eigen werkgever in het eigen dan wel aangepast werk of in ander passend werk. Zolang de arbeidsovereenkomst voortduurt, moet de werkgever de re-integratiemogelijkheden in het eerste spoor blijven onderzoeken. Indien dit niet opportuun is, dient (ook) een re-integratietraject in het tweede spoor te worden opgestart. Na het eerste ziektejaar wordt in beginsel altijd een aanvang genomen met de tweede spoor re-integratie. De re-integratieverplichtingen van de werkgever zien dan – naast de re-integratie in het eerste spoor – op de mogelijkheid dat de zieke werknemer werkzaamheden verricht bij een andere werkgever.
Praktische gevolgen conceptwetsvoorstel
Het conceptwetsvoorstel beoogt in te voeren dat kleine en middelgrote werkgevers (≥ 100 werknemers) zich bij de re-integratie van een zieke werknemer na het eerste ziektejaar uitsluitend kunnen richten op het tweede spoor. Voorgesteld wordt dat de afsluiting van het eerste spoor mogelijk is vanaf de start van het tweede ziektejaar (niet later en niet eerder).
Het eerste spoor kan worden afgesloten indien de zieke werknemer daarmee (schriftelijk) instemt, maar er zal wel een bedenktermijn komen van veertien dagen. Indien geen overeenstemming wordt bereikt met de werknemer, kan de werkgever uiterlijk in de 42e ziekteweek toestemming vragen aan het UWV het eerste spoor af te sluiten. Het UWV zal dan toetsen of (i) sprake is van arbeidsongeschiktheid, (ii) de re-integratieverplichtingen voldoende zijn nageleefd en (iii) binnen 13 weken na afloop van het eerste ziektejaar de mogelijkheid bestaat op hervatting van (aangepast) eigen werk in het eerste spoor.
De werkgever hoeft bij afsluiting van het eerste spoor de (eigen) functie van de zieke werknemer niet meer beschikbaar te houden (ook niet na volledig herstel) en de zieke werknemer niet meer te laten re-integreren in een functie bij de werkgever. In het tweede ziektejaar is dan de re-integratie van de zieke werknemer uitsluitend gericht op het tweede spoor. Indien de werknemer in het tweede ziektejaar volledig herstelt, blijft de re-integratie voor de resterende duur van het tweede jaar gericht op werkhervatting van de werknemer bij een andere werkgever. Er blijft een loondoorbetalingsverplichting van (tenminste) twee jaar gelden. Als er daarna door de werkgever tot ontslag wordt overgegaan geldt een nieuwe ontslaggrond, de j-grond.
Het wetsvoorstel beoogt de rechtspositie van een zieke werknemer behoorlijk te wijzigen bij kleine en middelgrote werkgevers. Met de verplichtingen rond het afsluiten van het eerste spoor en de blijvende loondoorbetalingsverplichting in het tweede ziektejaar blijft, ondanks de beoogde verduidelijking over de re-integratieverplichtingen, veel regeldruk bij de werkgever liggen. Of het wetsvoorstel in deze vorm zal worden ingediend bij de Tweede Kamer zal moeten worden afgewacht. Wij houden u graag op de hoogte.
