ANBI Beleidsbesluit 2025: Veelgestelde vragen en antwoorden

Het nieuwe beleidsbesluit van het Ministerie van Financiën voor algemeen nut beogende instellingen (“ANBI’s”) roept bij deze instellingen veel vragen op. Onze specialisten beantwoorden de belangrijkste vragen over de wijzigingen die per 4 juli 2025 van kracht zijn.

Wat is het nieuwe ANBI-beleidsbesluit?

Het Ministerie van Financiën heeft op 26 juni 2025 een nieuw beleidsbesluit gepubliceerd dat verduidelijkingen en wijzigingen bevat voor ANBI’s. Dit besluit bevat zowel nieuw beleid als geactualiseerde onderdelen uit eerdere besluiten.

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in het nieuwe ANBI-beleidsbesluit?

Het nieuwe ANBI-beleidsbesluit brengt verduidelijking dan wel wijzigingen met zich op onder meer de volgende gebieden:

• Verduidelijking van het algemeen nut vereiste (waaronder voor crowdfunding en loketinstellingen);
• Verduidelijking wanneer de ANBI-status met terugwerkende kracht kan worden verkregen en de gevolgen van de intrekking van de ANBI-status met terugwerkende kracht;
• Verduidelijking van de anti-oppoteis;
• Verduidelijking van het beloningscriterium; en
• Verduidelijking van algemeen nuttige activiteiten versus commerciële activiteiten.

ALGEMEEN NUT VEREISTE

Een ANBI (stichting of vereniging) moet zowel statutair als feitelijk uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beogen. Er gelden twee toetsen:

Kwalitatieve toets: werkzaamheden moeten primair en rechtstreeks gericht zijn op het dienen van enig algemeen belang.

Kwantitatieve toets: het beoogde doel moet feitelijk voor 90% of meer ten bate van het algemeen nut strekken.

Kunnen crowdfunding-platforms een ANBI-status krijgen?

Een instelling die crowdfunding verricht kan onder specifieke feiten en omstandigheden voldoen aan het algemeen nut vereiste en de ANBI-status verkrijgen. Belangrijke voorwaarden zijn o.a.:

• Een duidelijke, voldoende concrete eigen algemeen nuttige doelstelling;
• Strikte criteria om te voldoen aan de eigen doelstelling;
• Voldoende waarborgen om aan de doelstelling te kunnen voldoen; en
• Controle op de voortgang van gefinancierde projecten.

Wat is een loketinstelling en kan deze een ANBI-status krijgen?

Een loketinstelling in de meest zuivere vorm neemt giften in ontvangst die moeten worden doorgestort naar een door de donateur bepaalde bestemming. Deze instellingen voldoen niet aan het algemeen nut vereiste, omdat zij niet vanuit hun eigen doelstelling handelen. Een zuivere loketinstelling kan dan ook geen ANBI-status verkrijgen.

TERUGWERKENDE KRACHT

Het nieuwe besluit verduidelijkt in welke gevallen de ANBI-status met terugwerkende kracht kan worden verleend:

Bestaande instellingen: een instelling die op 1 januari van een kalenderjaar bestaat en in datzelfde jaar een ANBI-verzoek doet, kan met terugwerkende kracht tot 1 januari worden aangemerkt.

Nieuw opgerichte instellingen: binnen een jaar na oprichting kan terugwerkende kracht tot de oprichtingsdatum worden verleend.

Bij nalatenschappen/schenkingen: Een instelling die een nalatenschap of schenking ontvangt kan binnen acht maanden na overlijden van de erflater  of binnen twee maanden na het einde van het jaar waarin de schenking heeft plaatsgevonden een verzoek doen om met terugwerkende kracht een ANBI-status verkrijgen.

Welke gevolgen heeft intrekking van een ANBI-status met terugwerkende kracht?

Voor schenkingen die zijn ontvangen van een instelling die op dat moment stond geregistreerd als ANBI, blijft de schenkbelastingvrijstelling van toepassing. Begiftigden mogen vertrouwen ontlenen aan het ANBI-register. De instelling zelf kan zich echter niet beroepen op registratie en is verantwoordelijk voor het blijven voldoen aan de voorwaarden.

ANTI-OPPOTEIS

ANBI’s mogen in verband met het bestedingscriterium (anti-oppoteis) niet meer vermogen aanhouden dan redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van de voorziene werkzaamheden ten behoeve van de doelstelling. ANBI’s mogen verschillende reserves aanhouden, mits goed onderbouwd, waaronder:

Continuïteitsreserve: een buffer van anderhalf maal het gemiddelde kostenniveau van de eigen werkorganisatie in de voorgaande drie jaren is in beginsel aanvaardbaar. Hoger mag als de noodzaak daarvan voldoende onderbouwd wordt.

Reserve voorziene werkzaamheden: middelen mogen worden gereserveerd voor concrete voorgenomen activiteiten, waarbij een periode van twee jaren als redelijk tijdsbestek wordt gezien.

Stamvermogen

Stamvermogen is vermogen dat bij testament of schenking is verkregen en waarvan de erflater of schenker heeft aangegeven dat dit in stand moet worden gehouden. ANBI’s mogen niet zelf bepalen wat als stamvermogen wordt aangemerkt. Rendementen op stamvermogen moeten binnen een redelijke termijn worden besteed aan de algemeen nuttige doelstelling.

Omdat voor 1 januari 2008 de anti-oppoteis nog niet in de wet was opgenomen, geldt voor stamvermogens van vóór 1 januari 2008 een overgangsregeling. Bij instellingen die al vóór 2008 bestonden en alleen rendementen hebben besteed, wordt geen afbouw van het vermogen geëist. Het eigen vermogen per 1 januari 2008 vormt het uitgangspunt.

BELONINGSCRITERIUM

Op de leden van het beleidsbepalende orgaan (veelal bestuur of raad van toezicht, dan wel de niet-uitvoerende bestuurders) is het zogenaamde beloningscriterium van toepassing. Zij mogen voor werkzaamheden als bestuurder of toezichthouder geen andere beloning ontvangen dan een vergoeding voor gemaakte onkosten en niet-bovenmatige vacatiegelden.

Vacatiegeld is in ieder geval niet bovenmatig als dit niet hoger is dan de vergoeding uit het Besluit vergoedingen adviescolleges en commissies. Ook vaste vergoedingen gebaseerd op een veronderstelde vacatie kunnen worden geaccepteerd. In het beleidsbesluit wordt als voorbeeld de krachtens de WNT vastgestelde bezoldigingsmaxima zoals die gelden voor de voorzitter en leden van de raad van toezicht voor organisaties die onder het bereik van de WNT vallen als voorbeeld gegeven.

ALGEMEEN NUTTIGE ACTIVITEITEN / COMMERCIËLE ACTIVITEITEN

Activiteiten waarmee de doelstelling wordt verwezenlijk of bevorderd zijn algemeen nuttige activiteiten. Activiteiten die tegen commerciële tarieven worden verricht én waarmee niet inhoudelijk de doelstelling wordt verwezenlijkt of bevorderd worden niet aangemerkt als algemeen nuttige activiteiten. Het uitoefenen van commerciële activiteiten is wel toegestaan, mits de inkomsten uit de activiteiten (nagenoeg) geheel ten goede komen aan het doel van de ANBI.

Wat moet ik nu doen als ANBI?

Het is essentieel om:

1. Uw huidige situatie te evalueren tegen de nieuwe criteria;
2. Uw administratie en documentatie aan te passen waar nodig;
3. Uw reservebeleid te herzien in licht van de nieuwe regels; en
4. Bij crowdfunding-activiteiten te controleren of u voldoet aan de nieuwe voorwaarden.

Heeft u hulp nodig bij het nieuwe ANBI-beleidsbesluit?

De nieuwe ANBI-regelgeving is complex en kan verstrekkende gevolgen hebben voor uw organisatie. Ons gespecialiseerd team staat klaar om u te helpen bij het navigeren door deze wijzigingen.

Neem contact op met onze ANBI-specialisten:

• Frederike van Harskamp –  Senior Associate
• Daniëlle Westerhoff – Partner
• Annick de Boer – Associate

Zij kunnen u adviseren over de impact van het nieuwe beleidsbesluit op uw specifieke situatie en u ondersteunen bij eventuele aanpassingen die nodig zijn om uw ANBI-status te behouden of te verkrijgen.