Aanpak van misstanden in de uitzendsector: Wtta in behandeling bij Eerste Kamer

Sinds de Tweede Kamer op 15 april 2025 met een ruime meerderheid heeft ingestemd met de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten  (Wtta), is het wetsvoorstel bij de Eerste Kamer in behandeling. De Wtta introduceert vanaf 1 januari 2027 een verplicht toelatingsstelsel voor uitzendbureaus en andere bedrijven die arbeidskrachten uitlenen (hierna: uitleners). Het gaat om uitleners die vallen onder de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi) en dus om veel meer bedrijven dan alleen de professionele uitzendbureaus. De reikwijdte van de wet is breed: ook detacheerders, payrollbedrijven, doorleners en buitenlandse uitleners vallen eronder. Alleen bij intra-concern uitleen of collegiale uitleen geldt geen toelatingsplicht.

De Wtta is bedoeld om misstanden zoals onderbetaling, slechte huisvesting en uitbuiting van arbeidsmigranten tegen te gaan. De wet volgt de aanbevelingen op uit het rapport Geen tweederangsburgers van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer. Doel is om kwetsbare arbeidskrachten (en in het bijzonder arbeidsmigranten) beter te beschermen en oneerlijke concurrentie tegen te gaan.

Alleen werken met toegelaten uitleners

Onder de Wtta mogen alleen bedrijven die een toelating hebben nog arbeidskrachten uitlenen. Inleners mogen vervolgens alleen samenwerken met deze toegelaten uitleners. De aanvraag voor toelating loopt via een digitaal portaal van een Toelatende Instantie (TI), namens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Bij goedkeuring wordt het bedrijf opgenomen in een openbaar register. De toelating geldt voor vier jaar.

Om toegelaten te worden, moet een uitlener aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Inschrijving in het Handelsregister;
• Beschikken over een recente VOG voor rechtspersonen (maximaal 3 maanden oud en bij wijziging in sleutelposities opnieuw vereist);
• Een waarborgsom van €100.000 (of €50.000 voor starters) kunnen overleggen, tenzij de uitlener is vrijgesteld op basis van het overgangsrecht financiële zekerheidsstelling (nieuw art. 23c Waadi);
• Aantoonbare naleving van relevante arbeids-, fiscale en socialezekerheidswetgeving in de sector, met als startpunt het SNA-keurmerk. Dit moet bij aanvang en daarna periodiek worden aangetoond via een rapport naleving normenkader van een erkende, private inspectie-instelling;
• Correcte registratie van arbeidskrachten in de Basisregistratie Personen.

Zonder toelating mogen bedrijven geen arbeidskrachten meer ter beschikking stellen. Lopende contracten moeten dan worden beëindigd en ingezette krachten teruggehaald.

Ook inleners krijgen verplichtingen onder de Wtta

Inleners mogen alleen arbeidskrachten inhuren van toegelaten uitleners. Dit geldt ook bij doorleenconstructies: als de formele werkgever geen toelating heeft, is de inlener in overtreding. De inlener is verplicht om te controleren of de uitlener in het toelatingsregister staat en moet meewerken aan looninspecties.

Toezicht en sancties

De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of in- en uitleners zich aan de regels houden. Overtredingen kunnen leiden tot een boete van maximaal €90.000 per overtreding en zelfs tot het stilleggen van werkzaamheden.

Uitzonderingen en ontheffingen

Een aantal organisaties valt buiten de reikwijdte van de Wtta, zoals sociaal werkbedrijven, BBL-stichtingen en beveiligings- en recherchebedrijven. Daarnaast kunnen bedrijven bij de minister van SZW ontheffing aanvragen wanneer het uitlenen van personeel minder dan 10% van de omzet betreft, met een maximum van 5 miljoen euro per jaar. Tenslotte, de minister van SZW kan een uitzendverbod instellen voor bepaalde sectoren.

Overgangsregeling

Om bedrijven de tijd te geven zich voor te bereiden op de toelatingsplicht biedt de Wtta een overgangsregeling. Wie vóór 1 juli 2027 een toelatingsaanvraag doet en beschikt over een geldig vrijwillig certificaat voor het ter beschikking stellen van arbeidskrachten (SNA-certificaat), hoeft bij de eerste aanvraag geen inspectierapport aan te leveren en wordt pas later geïnspecteerd. Om voor dit overgangsrecht in aanmerking te komen, moeten bedrijven uiterlijk 31 december 2026 bij de TI melden dat zij een aanvraag gaan indienen.  Uitleners die na 1 juli 2027 een aanvraag indienen, kunnen geen beroep doen op het overgangsrecht.

Tijdlijn inwerkingtreding

Samengevat, ziet de inwerkingtreding van het toelatingsstelsel er vooralsnog als volgt uit:

• 1 juli 2026: Inspectie-instellingen kunnen zich melden bij de TI;
• 1 november 2026 – 31 december 2026: Uitleners kunnen zich melden bij de TI om een beroep te kunnen doen op het overgangsrecht;
• 1 januari 2027: Vanaf deze datum treedt het toelatingsstelsel in werking. Uitleners kunnen starten met het toelatingsproces;
• 1 juli 2027: Toelatingsaanvraag moet voor deze datum zijn gedaan om in aanmerking te kunnen komen voor het overgangsrecht;
• 1 januari 2028: Arbeidsinspectie start met handhaving.

Op dit moment ligt het wetsvoorstel nog bij de Eerste Kamer. De behandeling aldaar wordt na het zomerreces voortgezet.

De Wtta brengt ingrijpende veranderingen met zich mee voor uitzendbureaus en andere bedrijven die arbeidskrachten ter beschikking stellen. Heeft u vragen of wilt u meer weten?
Neem dan contact op met het team Arbeid en Pensioen van Van Doorne, Hannah Diepstraten