In oktober 2023 is het concept wetsvoorstel ‘Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’ ter internetconsultatie voorgelegd. Het wetsvoorstel beoogt onder meer schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Daarnaast wordt er met het wetsvoorstel een wettelijk rechtsvermoeden geïntroduceerd als gevolg waarvan in beginsel sprake is van een arbeidsrelatie wanneer de vergoeding voor uitgevoerde werkzaamheden niet meer bedraagt dan € 32,24per uur. Van Doorne heeft een reactie op dit wetsvoorstel geschreven. Deze is [hier] te lezen.

Verduidelijking definitie arbeidsovereenkomst
Het doel van het wetsvoorstel is ten eerste om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Het kabinet hoopt met het wetsvoorstel dat kwetsbare werkenden gemakkelijker hun rechtspositie kunnen opeisen en zo gebruik kunnen maken van de rechten en bescherming die hen toekomt. Of er sprake is van gezag, één van de voorwaarden voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst, zal aan de hand van de volgende criteria worden getoetst:

A. criterium: is er sprake van werkinhoudelijke aansturing?
Hiervan is sprake als de werkgevende bevoegd is om aanwijzingen en instructies te geven over de wijze waarop de werkende de werkzaamheden moet uitvoeren en de werkende deze ook moet opvolgen. Ook is er sprake van werkinhoudelijke aansturing als de werkgevende de mogelijkheid heeft om de werkende te controleren en bevoegd is om in te grijpen.

B. criterium: is er sprake van organisatorische inbedding?
Om te bepalen of er sprake is van organisatorische inbedding wordt er naar een aantal elementen gekeken. Indicaties zijn of de werkzaamheden worden verricht binnen het organisatorisch kader van de organisatie, behoren tot de kernactiviteit van de organisatie, een structureel karakter hebben en of deze zij-aan-zij worden verricht met werknemers die soortgelijke werkzaamheden verrichten.

Indien er sprake is van hoofdelement A en/of B is de volgende stap om te toetsen aan het C criterium. Indien A en B zwaarder wegen dan C, is er sprake van een arbeidsovereenkomst. Weegt C zwaarder dan A en B dan is er niet sprake van een arbeidsovereenkomst.

C. criterium: wordt er voor eigen rekening en risico gewerkt?
Volgens de wetgever wordt er voor eigen rekening en risico gewerkt indien de werkende de financiële risico’s draagt, de werkende zelf verantwoordelijk is voor het gereedschap en de hulpmiddelen, de werkende in het bezit is van specifieke kennis die nog niet binnen de organisatie aanwezig is, de werkende  zelfstandig naar buiten treedt en tenslotte of er sprake is van een korte duur van de opdracht of een beperkte arbeidsomvang.

Indien de weging tussen A/B en C nog onvoldoende duidelijkheid biedt kan nog aan het C+ criterium getoetst worden. Hierbij wordt gekeken hoe de werkende doorgaans in het economisch verkeer naar buiten treedt. Belang wordt bijvoorbeeld toegekend aan het feit dat de werkende meer opdrachtgevers heeft of niet.

Onze verwachting is dat veel ZZP-ers als gevolg van deze voorgenomen wijzigingen zullen kwalificeren als werknemer. De vraag is of dit gevolg beoogd wordt door de regering nu er inmiddels in Nederland ongeveer 1,2 miljoen ZZP-ers zijn en de geest niet zomaar terug in de fles zit. In onze reactie [zie hier] op de internetconsultatie hebben wij onze kritiek op het wetsvoorstel geuit.

Rechtsvermoeden
Naast het bovenstaande wordt er met het wetsvoorstel een wettelijk rechtsvermoeden geïntroduceerd dat er in ieder geval sprake is van een arbeidsrelatie wanneer de vergoeding voor uitgevoerde werkzaamheden niet meer bedraagt dan € 32,24 (stand per 1 juli 2023) per uur. Het is dan aan de werkgever om dit te weerleggen.

Tot slot
De inwerkingtredingsdatum van het wetsvoorstel zou 1 juli 2025 zijn. Wij zullen de voortgang van dit wetsvoorstel nauwlettend volgen, ook in het licht van de kabinetsformatie de komende tijd. Als u meer informatie wenst over de hierboven genoemde details of wilt weten hoe dit wetsvoorstel van invloed kan zijn op uw specifieke omstandigheden, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.