Met de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) werd beoogd payrollwerknemers dezelfde bescherming te bieden als reguliere werknemers in dienst van de inlener. Maar de NOW-regeling doorkruist deze bescherming door reguliere werknemers meer bescherming te bieden.
Loonkosten onder de NOW
Zowel de NOW 1.0 als de NOW 2.0 heeft betrekking op het verstrekken van een subsidie voor de loonkosten van de werknemers die in dienst zijn bij de werkgever die de subsidie aanvraagt. Dat zijn werknemers met een contract voor onbepaalde tijd en werknemers met een flexibel contract voor zover zij in dienst blijven en loon ontvangen van de werkgever gedurende de periode waarover de loonkostensubsidie wordt verstrekt. Over het loon van ingeleende payrollwerknemers (die in dienst zijn bij een payrollwerkgever) kan door de inlener geen loonkostensubsidie verkregen worden. De payrollwerkgever kan voor het loon van deze payrollwerknemers wel een loonkostensubsidie aanvragen en verkrijgen, mits aan de voorwaarden daarvoor wordt voldaan.
Inlener laat payrollwerknemers eerder gaan
Mede als gevolg van voorgaande is er een gebrek aan incentives voor inleners om payrollwerknemers aan het werk te houden. Onder de NOW geldt daarnaast dat op de werkgever de verplichting rust om de loonsom van uitsluitend zijn werknemers – én niet die van zijn ingeleende payrollwerknemers – zoveel mogelijk gelijk te houden. Voor een werkgever die een loonkostensubsidie heeft verkregen is dan ook de keus snel gemaakt als hij zich genoodzaakt ziet om afscheid te nemen van een aantal werkzame personen binnen de onderneming: hij zal kiezen voor de werkzame personen die op basis van een payrollconstructie werkzaam zijn. Daar komt bij dat voor werkgevers die een loonkostensubsidie ontvangen en vervolgens een ontslagaanvraag vanwege bedrijfseconomische redenen bij het UWV indienen een correctie plaatsvindt op de ontvangen subsidie. Onder de NOW 1.0 bedroeg deze correctie 150% van de loonsom van de betrokken werknemers en onder de NOW 2.0 bedraagt deze, behoudens uitzonderingen, 100% van de loonsom van de betrokken werknemers. Deze correctie vindt dus niet plaats bij het ontslag van payrollwerknemers.
Omzetverlies bij payrollwerkgever
Een (payroll)werkgever kan in aanmerking komen voor loonkostensubsidie indien sprake is van een omzetverlies van ten minste 20%. Voor het bepalen of sprake is van omzetverlies wordt onder de NOW geen rekening gehouden met een eventuele door de opdrachtgever verlengde betalingstermijn van een factuur of met andere problemen die zich voordoen bij het innen van deze facturen. Dit leidt ertoe dat het bij niet-betaling van facturen voor een payrollwerkgever lastig is om in aanmerking te komen voor een loonkostensubsidie.
Ontslag payrollwerknemer moeilijk
Als de payrollwerkgever geen loonkostensubsidie verkrijgt, maar zich wel geconfronteerd ziet met een verminderde omzet en gelijkblijvende kosten, dan zal hij in sommige gevallen moeten overgaan tot ontslag van de payrollwerknemers. Op grond van de Ontslagregeling geldt dat als een payrollwerkgever een ontslagaanvraag indient wegens bedrijfseconomische redenen, niet de bedrijfseconomische omstandigheden bij de payrollwerkgever maar bij de inlener worden getoetst. Maar bij de inlener zelf bestaat mogelijk geen bedrijfseconomische noodzaak tot ontslag gelet op een eventueel verkregen loonkostensubsidie. Dit kan betekenen dat de payrollwerkgever geen ontslagvergunning zal verkrijgen. Ook geldt dat de payrollwerknemer die wordt voorgedragen voor ontslag de werknemer dient te zijn die volgens het afspiegelingsbeginsel, zoals bij de inlener toegepast, hiervoor in aanmerking komt. Als de inlener niet overgaat tot ontslag van zijn reguliere werknemers omdat een loonkostensubsidie is ontvangen, dan komt de payrollwerkgever zonder loonkostensubsidie mogelijk in de knel met de toepassing van het afspiegelingsbeginsel.
Conclusie: ongelijkheid
Dat het enerzijds lastig kan zijn voor payrollwerkgevers om in aanmerking te kunnen komen voor een loonkostensubsidie en anderzijds er geen incentives voor de inlener zijn om payrollwerknemers aan het werk te houden, leidt tot ongelijkheid tussen payrollwerknemers en reguliere werknemers. Daarnaast zorgt de toepassing van de NOW in samenhang met de Ontslagregeling ervoor dat ontslag van payrollwerknemers door payrollwerkgevers in sommige gevallen lastiger of zelfs onmogelijk wordt gemaakt. Om deze redenen past het beter om de inlener de mogelijkheid te geven om een loonkostensubsidie te verkrijgen voor het loon van de payrollwerknemers, welke subsidie vervolgens aan de payrollwerkgever zou moeten worden uitbetaald, zodat het doel van de NOW – behoud van werkgelegenheid – beter geborgd blijft en de achterliggende gedachte van de Wab wordt geëerbiedigd.
