Naar aanleiding van het (kritische) eindrapport van de eerste wetsevaluatie van de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte geestelijke gezondheidzorg (Wvggz), heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wetswijzigingen aangekondigd. Streven van de minister is de concept-wetsvoorstellen in het voorjaar van 2024 ter internetconsultatie aan te bieden. Vanwege de complexiteit en knelpunten die in de praktijk worden ervaren, hebben 18 veldpartijen voor de tussenliggende periode bestuurlijke afspraken gemaakt over de uitvoering van de Wzd. Een van die afspraken betreft de toekenning van een instemmingsrecht aan de cliëntenraad ten aanzien van het beleidsplan van de zorgaanbieder met betrekking tot onvrijwillige zorg.

Bestuurlijke afspraken
De bestuurlijke afspraken zijn op 2 februari 2024 ondertekend en gelden met terugwerkende kracht per 1 januari 2024 tot aan de inwerkingtreding van de verwachte wetswijzigingen. De betrokken partijen zullen in bestuurlijke overleggen de voortgang en werkbaarheid van de afspraken monitoren.

De gemaakte afspraken hebben specifiek betrekking op de Wzd en niet (ook) op de Wvggz.

Op enkele punten wijken de bestuurlijke afspraken af van de Wzd. Daarnaast worden een aantal aanvullende afspraken in het leven geroepen, met name ter versterking van de (rechts)positie van de cliënt.

Instemmingsrecht cliëntenraad
Een van de punten waarop de bestuurlijke afspraken verder gaan dan de (huidige) wettelijke regeling van de Wzd, is de wijze waarop de cliëntenraad betrokken dient te worden bij het beleidsplan met betrekking tot onvrijwillige zorg.

In het beleidsplein legt de zorgaanbieder vast (i) door middel van welke alternatieven wordt geprobeerd onvrijwillige zorg zoveel mogelijk te voorkomen, (ii) hoe de zorgaanbieder omgaat met het toepassen van onvrijwillige zorg en de afbouw van onvrijwillige zorg en (iii) op welke wijze intern toezicht is geregeld bij uitvoering van onvrijwillige zorg.

Op grond van de bestuurlijke afspraken wordt ten aanzien daarvan een instemmingsrecht toegekend aan de cliëntenraad, waar het op grond van de (huidige) wet alleen gaat om een adviesrecht.

Handhaving IGJ
Het ministerie van VWS heeft de bestuurlijke afspraken ondertekend namens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). De IGJ zal bij haar toezicht en handhaving ook uitgaan van deze afspraken.

Bij vragen over de Wvggz en/of de Wzd neem contact op met Willemien Bischot of Alma Verbruggen.